Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου 2009

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος





Τάσος Λειβαδίτης (1950)



Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν' αγωνίζεσαι για την ειρήνη και
για το δίκαιο.
Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις, τα χείλια σου θα
ματώσουν απ' τις φωνές
το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες - μα ούτε βήμα πίσω.
Κάθε κραυγή σου μια πετριά στα τζάμια των πολεμοκάπηλων
Κάθε χειρονομία σου σα να γκρεμίζει την αδικία.
Και πρόσεξε: μη ξεχαστείς ούτε στιγμή.
Έτσι λίγο να θυμηθείς τα παιδικά σου χρόνια
αφήνεις χιλιάδες παιδιά να κομματιάζονται την ώρα που παίζουν ανύποπτα στις πολιτείες
μια στιγμή αν κοιτάξεις το ηλιοβασίλεμα
αύριο οι άνθρωποι θα χάνουνται στη νύχτα του πολέμου
έτσι και σταματήσεις μια στιγμή να ονειρευτείς
εκατομμύρια ανθρώπινα όνειρα θα γίνουν στάχτη κάτω από τις οβίδες.
Δεν έχεις καιρό
δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.


Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
μπορεί να χρειαστεί ν' αφήσεις τη μάνα σου, την αγαπημένη
ή το παιδί σου.
Δε θα διστάσεις.
Θ' απαρνηθείς τη λάμπα σου και το ψωμί σου
Θ' απαρνηθείς τη βραδινή ξεκούραση στο σπιτικό κατώφλι
για τον τραχύ δρόμο που πάει στο αύριο.
Μπροστά σε τίποτα δε θα δειλιάσεις κι ούτε θα φοβηθείς.
Το ξέρω, είναι όμορφο ν' ακούς μια φυσαρμόνικα το βράδυ,
να κοιτάς έν' άστρο, να ονειρεύεσαι
είναι όμορφο σκυμμένος πάνω απ' το κόκκινο στόμα της αγάπης σου
Να την ακούς να σου λέει τα όνειρα της για το μέλλον.
Μα εσύ πρέπει να τ' αποχαιρετήσεις όλ' αυτά και να ξεκινήσεις
γιατί εσύ είσαι υπεύθυνος για όλες τις φυσαρμόνικες του κόσμου,
για όλα τ' άστρα, για όλες τις λάμπες και
για όλα τα όνειρα
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.


Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
μπορεί να χρειαστεί να σε κλείσουν φυλακή για είκοσι ή
και περισσότερα χρόνια
μα εσύ και μες στη φυλακή θα θυμάσαι πάντοτε την άνοιξη,
τη μάνα σου και τον κόσμο.
Εσύ και μες απ' το τετραγωνικό μέτρο του κελιού σου
θα συνεχίσεις τον δρόμο σου πάνω στη γη .
Κι' όταν μες στην απέραντη σιωπή, τη νύχτα
θα χτυπάς τον τοίχο του κελιού σου με το δάχτυλο
απ' τ' άλλο μέρος του τοίχου θα σου απαντάει η Ισπανία.
Εσύ, κι ας βλέπεις να περνάν τα χρόνια σου και ν' ασπρίζουν
τα μαλλιά σου δε θα γερνάς.
Εσύ και μες στη φυλακή κάθε πρωί θα ξημερώνεσαι πιο νέος
Αφού όλο και νέοι αγώνες θ' αρχίζουνε στον κόσμο
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.




Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
θα πρέπει να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό.
Αποβραδίς στην απομόνωση θα γράψεις ένα μεγάλο τρυφερό
γράμμα στη μάνα σου
Θα γράψεις στον τοίχο την ημερομηνία, τ' αρχικά του ονόματος σου και μια λέξη : Ειρήνη
σα να 'γραφες όλη την ιστορία της ζωής σου.
Να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό
να μπορείς να σταθείς μπροστά στα έξη ντουφέκια
σα να στεκόσουνα μπροστά σ' ολάκαιρο το μέλλον.
Να μπορείς, απάνω απ' την ομοβροντία που σε σκοτώνει
εσύ ν' ακούς τα εκατομμύρια των απλών ανθρώπων που
τραγουδώντας πολεμάνε για την ειρήνη.


Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.


Εκτός από τον Άνθρωπο Τάσο, ευχαριστώ και το Kakalon που μου άνοιξε τα μάτια σε μία φοβερή ανάρτηση του Simpleman. Και αυτά τα ιστολόγια απ' όπου δανείστηκα το ποίημα και την φωτογραφία

12 σχόλια:

  1. Από τους πιο αγαπημένους Έλληνες ποιητές και το συγκεκριμένο one of my favourite!
    Πρέπει να πω ότι έχω συγκινηθεί

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Για αυτόν τον ποιητή πρέπει να κάνεις ειδικό κεφάλαιο στο blog. Να μπαίνω και να παίρνω ανάσες κάθε φορά που θα αναδύομαι από τον πάτο.

    "Κι όταν δεν θα πεθαίνει ο ένας για τον άλλον, θα είμαστε κιόλας νεκροί".

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @ Silena

    Είναι δυνατόν αν μην συγκινηθείς όταν συναντάς τέτοιους ανθρώπους;


    @ Simple man

    Σου δίνει δύναμη και κουράγιο όταν "συναντάς" τέτοιους ανθρώπους. Όπως λες παίρνεις ανάσες...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. silena είπε...
    "Δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος".

    Δυστυχώς σήμερα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο!
    Ο άνθρωπος ξέχασε να κοιτάξει δίπλα του, να αφουγκραστεί, να θυμηθεί, να ενδιαφερθεί.

    "Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν' αγωνίζεσαι για την ειρήνη και για το δίκαιο."

    Έννοιες που έχουν χάσει τη σημασία τους και με κάνουν να αισθάνομαι ένα κενό τόσο τεράστιο!

    "Και πρόσεξε: μη ξεχαστείς ούτε στιγμή.
    Έτσι λίγο να θυμηθείς τα παιδικά σου χρόνια
    αφήνεις χιλιάδες παιδιά να κομματιάζονται την ώρα που παίζουν ανύποπτα στις πολιτείες"

    Μα τί έγιναν όλα τα όνειρα, η πίστη, η αγάπη.
    Με έχει αηδιάσει η ασυδοσία των ανθρώπων

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Στην εποχή του φιλοτομαρισμού (έκφραση ενός θεολόγου στο λύκειο), μάλλον δεν υπάρχουν άνθρωποι πια. Γίναμε ολίγον τέρατα.
    Μακάρι να επέστρεφε η ανιδιοτέλεια..
    Δεν γράφονται συχνά τέτοια ποιήματα πια, που να σε κάνουν να θες να ξεχυθείς στους δρόμους.
    Καλημέρα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. @ Silena και Elena-Butterbly,

    Κι όμως κάθε άνθρωπος δεν είναι απλώς σάρκα και κόκαλα. Έχει την ψυχή του, αλλά δεν βρίσκουν όλοι τον χρόνο να κοιτάξουν μέσα τους. Όλοι κοιτάνε το έξω σε σχέση με το εγώ τους, επειδή έτσι μας μαθαίνουν και επειδή όλοι μιμούνται ότι βλέπουν...
    Η ανιδιοτέλεια ίσως έρχεται μόνο αν αναγνωρίσεις με τρανταχτές δικές σου εμπειρίες, ότι είσαι μέρος της ανθρωπότητας, κάτοικος του πλανήτη και δέσμιος του πεπρωμένου σου.
    Το ποίημα πραγματικά δίνει ανάσες όπως είπε και ο Σίμπλεμαν...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Εχω την εντύπωση ότι αυτό το ποίημα γράφτηκε πριν ο Λειβαδίτης επιλέξει την υπαρξιακή μόνωση που ακολούθησε μέχρι το τέλος της ζωής του, απογοηευμένος και από τις πρακτικές της οργανωμένης αριστεράς. Οπως και να'χει πρόκειται για ένα σπουδαίο ποίημα ίσως λίγο περισσότερο ευκολονόητο από ότι θα έπρεπε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. @ georgechristodoulides
    Αδελφέ από τα λίγα που γνωρίζω για τον Λειβαδίτη και τις δύο βασικές περιόδους που χωρίζεται το έργο του, φαίνεται να έχεις δίκιο.
    Όσο για το ευκολονόητο του ποιήματος, ως αργόστροφος ...το προτιμώ :))
    Εξάλλου τι άλλο είναι ένα ποίημα από την προσπάθεια του ποιητή να μοιραστεί τις ιδέες του με τον αναγνώστη;
    Να είσαι καλά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Mα δε θα λένε:
    Ήτανε σκοτεινοί κ α ι ρ ο ί.
    Θα λένε..
    Γιατί σ ω π α ί ν α ν οι ποιητές τους;
    ………………………………….
    Μπ. Μπρεχτ (1937)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Εδώ άλλο ένα ευκολονόητο του Λειβαδίτη:
    -----------------------------------
    ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

    Ε! τι καθόσαστε λοιπόν ποιητές
    βγήτε στους δρόμους, καβαλήστε στα λεωφορεία, ανεβήτε στις αμαξοστοιχίες
    να δήτε καθώς θ’ απαγγέλετε τα τραγούδια σας
    ν’ ανθίζει μες στην καρβουνόσκονη σαν έν’ άσπρο τριαντάφυλλο
    το γέλιο των μηχανοδηγών.
    Πηγαίντε στη λαϊκή αγορά
    ανάμεσα στις φωνές και τη μυρουδιά των λαχανικών.
    Είναι εκεί μια αντρογυναίκα με ξυλοπάπουτσα
    που αν χαμογελάσει με τους στίχους σας
    σημαίνει πως κάτι φτιάξατε στη ζωή σας.
    Γιατί αυτή η αντρογυναίκα με το πλατύ, βλογιοκομένο πρόσωπο
    έχει τρία παιδιά σκοτωμένα
    και δεν τόχει σκοπό να γελάσει με μυξάρικους στίχους.
    Ανεβήτε με τα πριονοπέδιλα πάνω στους στύλους του τηλέγραφου
    και τραγουδήστε και ξανατραγουδήστε
    και κουνώντας σαν ένα τσαλακωμένο κασκέτο την καρδιά σας
    χαιρετήστε
    το μέλλον.

    ------------------------------------------
    Ο άνθρωπος με το ταμπούρλο (1956)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Καλημέρα Πτεροέν,

    Οι ιδέες του ποιητή, όχι μόνο πρέπει να μοιράζονται από καρδιάς, αλλά να είναι και ευκολονόητες στους απλούς ανθρώπους. Έτσι παίρνουν μεγαλύτερη αξία.
    Πολύ εύστοχη επιλογή που δεν την ήξερα. Βλέπω άρχισε η ανταπόδοση ;-)
    ΥΓ. Δες αν θέλεις και αυτό

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Εγγραφή μέσω email

Enter your email address:

Εγγραφή μέσω reader

Blog Widget by LinkWithin