20 μικρά ποιήματα του Α. Μαρνέρου

Αργύρης Μαρνέρος

Γεννήθηκε στο Δοξάτο Δράμας το 1941. Το 1961 μετανάστευσε στη Γερμανία. Μετά το 1968 σπούδασε γερμανική φιλολογία στο Α.Π.Θ. και ξεναγός στην Αθήνα. Από το 1978 και μετά ζει στην Αθήνα και εργάζεται ως ξεναγός. Στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα κατεβάζει τα βιβλία του στο πεζοδρόμιο, σε συναυλίες και μπουάτ ως αντίδραση στα εμπορικά κυκλώματα των βιβλιοπωλείων. Τα τελευταία 25 χρόνια ασχολείται και με το κολάζ. 

Ποιητικές συλλογές:
«Κάστανα», 1972
«Σκοτεινός θάλαμος», 1975
«Ο υπόνομος», 1976
«Διαστολή», 1977
«Homo Touristicus», άνοιξη 1980
«Χειροκροτήστε», φθινόπωρο 1980
«Αίθουσα αναμονής», 2003

ΣΠΑΣΜΕΝΑ ΑΓΑΛΜΑΤΑ

Τώρα το ξέρω
Πρέπει ν’ αγαπήσω τη ζωή
Ανάμεσα απ’ τα συντρίμμια
Που βρίσκονται μπροστά μου
Πρέπει να αγαπήσω ξανά
Κάθε μικρό κομμάτι
Κι ένα ένα να τα βάλω στη σειρά
Όμορφα δεν είναι μόνο
Τα απείραχτα πράγματα
Και τα σπασμένα αγάλματα
Έχουν τη δική τους τη χάρη
Και ίσως είναι αυτά
Που πιο πολύ μας μοιάζουν.

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
Κάποια μέρα σε μια σχολική γιορτή
Οι μαθητές ντύθηκαν παπαγάλοι
Και έλεγαν το μάθημα χωρίς χάνουν λέξη
Και όλοι βαθμολογήθηκαν με άριστα.
Και από τότε δεν ήτaν μόνο σχολική γιορτή
Αλλά επίσημο πλέον σύστημα παιδείας.

ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ

Σήμερα είναι της Αναλήψεως
Είπε ο γραμματέας στο Δεσπότη
Την ώρα. που έφευγε βιαστικά
Καλά που μου το θύμισες παιδί μου
Πρέπει να φύγω αμέσως για την τράπεζα.

ΣΧΟΛΙΚΑ ΘΡΑΝΙΑ

Μου μίλησαν
Πιο Πολύ για Αβραάμ­
Παρά για Σωκράτη
Πιο πολύ για Χριστό
Παρά για Διόνυσο
Άσε τα σχολικά θρανία
Είπε ο γέρος της παρέα.ς
Και δες στην πλατεία το χορό
Μέσα. στη μνήμη του κορμιού
Ήτανε πάντα Διόνυσoς ο χρόνος.

ΣΥΝΤΑΓΗ ΕΥΤΥΧΙΑΣ

Μέσα στη βάρβαρη απλοποίηση των παραμυθιών
Oι μεν πιστoί κοιμούνται ευτυχισμένοι
Oι δε ποιμένες γλεντούνε τρισευτυχισμένοι.

ΖΩΟΦΙΛΟΣ

Εγώ υπήρξα πάντα ζωόφιλος
Αγαπητέ μου έλα μέσα
Στην κουζίνα να σου δείξω
Πόσο τρυφερά πόσο απαλά
Τα πλάθω εγώ τα μπιφτέκια.

ΠΟΣΟΣΤΑ

Θέλουμε ποσοστά
Απ’ το γάλα μας
Φώναζαν τα πρόβατα
Θα είμαι πιο γενναιόδωρος
Μαζί σας είπε ο τσέλιγκας
Θα σας δώσω ποσοστά
  Απότο κρέας σας.

ΑΝΕΡΑΣΤΟ ΛΟΥΛΟΥΔΙ

Πλαστικό μου λουλούδι ανέραστο
Ό,τι μυρίζει ανθρώπινο μυαλό
Δεν είναι πάντα θησαυρός για τις αισθήσεις .

ΚΛΙΝΙΚH

 Σσσσσσσσ
Ησυχία
Γιατί ο γιατρός
Ψιθυρίζει στο αυτί
Τις τιμές
Σσσσσσσσ.

ΥΠΟΝΟΜΟΣ

Δίπλα στο μεγάλο δρόμο
Στήσαν τη μεγάλη εξέδρα
Για τη μεγάλη παρέλαση
Πάνω στην εξέδρα
Οι μεγάλοι επίσημοι
Και κάτω απ’ αυτήν
Ο μεγάλος υπόνομος
Της πόλης

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΚΛΕΙΔΑΡΙΑΣ

Κάθε φορά που γυρίζω
Στην πόρτα το κλειδί
Ψιθυρίζω στο αυτί της κλειδαριάς
Έχει πολύ δρόμο ακόμα
Το όρθιο θηλαστικό να γίνει άνθρωπος
Έχει πολύ δρόμο ακόμα
Να μοιάσει στους θεούς που έπλασε
Και όχι μόνο να τους φοβάται
Μου απαντάει η κλειδαριά.

ΥΠΟΣΧΕΣΕΙΣ

Μιλάς στο όνομα
Ενός ανύπαρκτου λαού
Μιλάς στο όνομα
Ενός ανύπαρκτου θεού
Εμείς ακούγαμε
Γεμάτοι απορία
Στο τέλος ο πρώτος
Μας υποσχέθηκε ένα
Καλύτερο αύριο
Ενώ ο άλλος
Ένα αιώνιο αύριο
Για το τώρα κανείς
Δεν έκανε κουβέντα

ΤΟ ΑΧ ΤΩΝ ΑΓΑΛΜΑΤΩΝ

Ο ποιητής που θα γυρίσει τις πλάτες
Στο θόρυβο και τις οσμές της αγοράς
Όσο και να βουτήξει την πένα του
Στον ουρανό το γαλάζιο απ’ τα ποιήματά του
Θα λείπει το άρωμα του ιδρώτα
Και εκείνο το ανθρώπινο αχ που
Το δανείζονται ακόμα και οι θεοί
Γιατί αλλιώς τα αγάλματά τους
Θα ήταν μόνο πέτρες σκαλισμένες.

ΗΣΥΧΙΑ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΚΟΙΜΑΤΑΙ

Η εξουσία δεν φοβάται τις μολότοφ
Που πέφτουν μέσα στο δρόμο και
Ούτε που τη νοιάζει αν η πόλη ξυπνήσει
Η εξουσία φοβάται τις μολότοφ που
Πέφτουν μέσα στο κεφάλι γιατί έτσι
Υπάρχει φόβος να ξυπνήσει το μυαλό.

ΕΚΕΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΘΑ ΒΡΕΙΣ ΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ

Στο χάσμα που ανοίγεται ανάμεσα
Στα γράμματα στις λέξεις στις προτάσεις
Εκεί ανάμεσα θα βρεις τον ποιητή
Ν’ ανθίζει εκεί να πελεκάει τις πέτρες
Τις πολύχρωμες για το ουράνιο γιοφύρι
Εκεί ανάμεσα ο θεμέλιος λίθος
Πάνω στο στήθος να πατάει τον ποιητή
Έτσι θα έχει ανθρώπινη ανάσα το γιοφύρι
Ανάμεσα στα γράμματα στις λέξεις στις προτάσεις.

ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΣΚΥΛΙΑ

Ξέρετε τι τιμή τα κάνουνε

  Όταν τα ζώα αυτά

Τα ονομάζουμε αδέσποτα

Είναι χωρίς κυρίους

Χωρίς αφεντικά το νιώθετε

Αυτό δεν είναι πια τιμή

Αυτό είναι προνόμιο

Γι’ αυτό και κάθε εξουσία

Τους ρίχνει φόλα με ευχαρίστηση

ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΣ

Μιλούσε απλά και

Τον καταλάβαιναν όλοι

ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ

Εκείνοι οι θεατές χτες βράδυ

Τι φριχτή παράσταση θεέ μου

ΚΩΔΙΚΑΣ

Γίνε δημόσιος άντρας στην Ελλάδα

Και κλέψε πολλά να σε θαυμάζουν

Κλέψε λίγα να σε πουν απατεώνα

Μη κλέβεις τίποτα για να είσαι ο αφελής

  Άψογος κώδικας ηθικής κυκλοφορίας

ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ

Η δασκάλα έλεγε
Πάντα
Πως η καθαριότητα
Είναι
Μισή αρχοντιά
Η μαμά σας
Θα κόβει τα νύχια
Ο κουρέας τα μαλλιά
Όσο για το μυαλό σας
Μου δώσαν ειδικό ψαλίδι
Να σας το παίρνω
Πάντα σύρριζα.

Πηγές: Ποείν, Avenida con poemas, translatum forum. 

Ὑποθῆκαι

 Γ. Βιζυηνός (Σύρμας ή Μιχαηλίδης) 1849 - 1896

Ὅπου θαρριέται γιὰ καλό,
καὶ δίχως διάκι ἀνοίγεται,
τὸν βρίσκ᾿ ἡ μπόρα στὸν γιαλὸ
καὶ ναυαγεῖ καὶ πνίγεται.

Ὅπου σκαρόνει μιὰ φωλιὰ
σ᾿ ἕν᾿ ἄστατο κοτρώνι,
πρὶν ἢ καθήσῃ μία σταλιά,
γυρνᾷ καὶ τὸν πλακόνει.

Ὅπου γλυστρήσῃ, ἂν πιασθῇ
στῶν ἀλλωνῶν τὴν ἀνθρωπιά,
θὰ τὸν σκουντήσουν νὰ χαθῇ,
νὰ μὴν ὀρθοπατήσῃ πιά.

Χαρὰ στόν, ποὺ δὲν ἀρμενᾷ,
κι᾿ ἔχει στεριὸ τὸ σπίτι του,
κι᾿ οὐδὲ τὸν ξένο προσκυνᾷ,
οὐδὲ τὸν συντοπίτη του!

πηγή

Ἐγκαταλείπω τὴν ποίηση

Ν. Χριστιανόπουλος

Ἐγκαταλείπω τὴν ποίηση δὲ θὰ πεῖ προδοσία,
δὲ θὰ πεῖ ἀνοίγω ἕνα παράθυρο γιὰ τὴ συναλλαγή.
Τέλειωσαν πιὰ τὰ πρελούδια, ᾖρθε ἡ ὥρα τοῦ κατακλυσμοῦ.
Ὅσοι δὲν εἶναι ἀρκετὰ κολασμένοι πρέπει ἐπιτέλους νὰ σωπάσουν,
νὰ δοῦν μὲ τί καινούριους τρόπους μποροῦν νὰ ἀπαυδήσουν τὴ ζωή.
Ἐγκαταλείπω τὴν ποίηση δὲ θὰ πεῖ προδοσία.
Νὰ μὴ μὲ κατηγορήσουν γιὰ εὐκολία, πὼς δὲν ἔσκαψα βαθιά,
πὼς δὲ βύθισα τὸ μαχαίρι στὰ πιὸ γυμνά μου κόκαλα.
ὅμως εἶμαι ἄνθρωπος κι ἐγώ, ἐπιτέλους κουράστηκα, πῶς τὸ λένε,
κούραση πιὸ τρομαχτικὴ ἀπὸ τὴν ποίηση ὑπάρχει;
Ἐγκαταλείπω τὴν ποίηση δὲ θὰ πεῖ προδοσία.
Βρίσκει κανεὶς τόσους τρόπους νὰ ἐπιμεληθεῖ τὴν καταστροφή του.

(1956)

πηγή

Εδώ που βρίσκομαι είμαι καλά

 

"Θεέ μου μακάρι να μην με βρούνε όλα αυτά που μπορώ να αντέξω."

 - Κινέζικη προσευχή. 

  Rene Magritte : The Therapist

Όλα μπορούμε τελικά να τα αντέξουμε
τη σκληρή δουλειά,
το δεκάωρο χωρίς πληρωμή,
την απόλυση.
Μπορούμε να αντέξουμε
χωρίς φαγητό,
χωρίς ηλεκτρικό,
χωρίς τραπέζι και υπολογιστή.
Το μυαλό μπορεί άνετα να κατασκευάζει
διαρκώς επιθυμίες,
να βρίσκετε σε κίνηση διαρκώς,
να σε απειλεί ότι θα πεθάνεις,
ότι θα αρρωστήσεις,
ότι θα καταστραφείς.
Όλα μπορούμε να τα αντέξουμε
την απώλεια, τον θάνατο, τον χωρισμό,
το ψέμα, τη μισή αλήθεια,
και το κάλπικο χτύπημα στη πλάτη.
Γνωρίζοντας πως δεν θα δικαιωθεί
κανένας πόθος,
είσαι πιο ήσυχος.
Μπορείς να πας μια βόλτα στα βουνά,
μπορείς να αγκαλιάσεις την μοναξιά
σαν την πιο όμορφη ερωμένη
και να επιστρέψεις πιο δυνατός.
Μπορούμε να αντέξουμε
τη θλίψη,
τις κρίσεις πανικού και την μελαγχολία,
χαμογελώντας τρανταχτά στο σκοτάδι.
Κάθε φορά που σκέφτομαι
όλα τελείωσαν,
–δεν θα το ξαναξεχάσω–
πάει δεν υπάρχει ελπίδα
δεν υπάρχει γυρισμός,
πάντα κάτι εκείνες τις στιγμές με δυναμώνει.
Σκέφτομαι πως άντεξα από χειρότερα
πράγματα,
από χειρότερες καταστάσεις.
Σκέφτομαι πως η ζωή είναι ένας κύκλος
και όλα θα ξαναέρθουν
απλώς εγώ θα είμαι έτοιμος αυτή τη φορά
να τα παρατηρήσω με άλλο μάτι,
αλλού θα στρέψω το φακό της κάμερας,
άλλη θα είναι η οπτική γωνία που θα φωτογραφίσω,
αλλιώς θα γράψω τις σκέψεις στο χαρτί.
Σκέφτομαι πως εδώ που βρίσκομαι
μετά από συνεχόμενες κατραπακιές
είναι καλά,
είναι πολύ καλά
και δεν γίνεται να είναι καλύτερα.

Πηγή 

Ο  Τ έ λ ο ς   Ά ρ χ η ς  (λογοτεχνικό  ψευδώνυμο του Μάριου Σκοτεινιώτη) γεννήθηκε στην Ορεινή Κορινθία το 1951. Το 1977 κυκλοφόρησε την ποιητική συλλογή : Το όνομα του πατέρα μου (εκτός εμπορίου). Ποιήματά του δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς σε περιοδικά της Αθήνας και της Περιφέρειας. Τα ποιήματα που ακολουθούν, όλα ανέκδοτα,  γράφτηκαν το διάστημα 1983-1996, τότε που ο Τ. Α.  εργαζόταν ως οδηγός ταξί στα Ιωάννινα, όπου  τον γνώρισα και μου τα εμπιστεύτηκε για να φροντίσω κάποτε για τη δημοσίευσή τους. Ο ίδιος δεν ήθελε πια καθόλου να μπει σ’ αυτή τη διαδικασία. Έκτοτε, δυστυχώς,  έχασα τα ίχνη του.  Σύμφωνα με συγγενείς του, τώρα  ζει και εργάζεται στον Καναδά.

Το Γύρισμα του Καιρού

 Τ. Πατρίκιος (1928)

Τώρα, στο γύρισμα του καιρού, πρέπει να το μπορέσεις,
όχι μονάχα ως το τέλος να παλεύεις για τη νίκη,
αλλά να την αντέχεις δίχως έπαρση ή άγρια χαρά
και πιο πολύ την ήττα στην ώρα της να δέχεσαι,
να την ομολογείς χωρίς ταπείνωση μήτε πλαστή αταραξία.

Των άλλων η συμπόνια, ο φθόνος, η κρυφή αγαλλίαση,
όποια κι αν παίρνουν όψη με κάτι σε πλουτίζουν,
όμως εσύ μη ρίχνεις την ευθύνη όλη στους άλλους,
μην παίρνεις όλη την ευθύνη απάνω σου,
μην ψάχνεις γι' αντιδρομές ή εύνοιες της τύχης
γι' απρόβλεπτα περιστατικά που υπάρχουν πάντα,
κυρίως πρόσεχε την ηδονική αιώρηση
ανάμεσα σε αυτοδικαίωση και σ' αυτοκαταδίκη.
Μόνο λίγο πιο γνωστικός να βγεις, μόνο να μάθεις
κάπως πιο ήρεμα ν' αντικρίζεις τα ανθρώπινα.

(Τίτος Πατρίκιος, "Το Γύρισμα του Καιρού", Γενάρης 1960)

Πηγή

Κινέζικη και Ελληνική Τέχνη

 Jalal ad-Dīn Muhammad Rumi (1207-1273)

Ο Προφήτης είπε, "Υπάρχουν κάποιοι που με βλέπουν
υπό το ίδιο φως με το οποίο τους βλέπω εγώ.
Οι φύσεις μας είναι μία.
                                             Χωρίς αναφορά σε σκέλη
γενεαλογίας, χωρίς αναφορά σε κείμενα ή παραδόσεις,
πίνουμε το νερό της ζωής μαζί."
                                                            Να μια ιστορία
σχετικά με αυτό το κρυμμένο μυστικό:
                                                                         Οι Κινέζοι και οι Έλληνες
διαφωνούσαν στο ποιοι είναι οι καλύτεροι καλλιτέχνες.
Ο βασιλιάς είπε,
                              "Θα διευθετήσουμε αυτό το θέμα με μια δημόσια συζήτηση."
Οι Κινέζοι αρχίσανε να μιλάνε,
αλλά οι Έλληνες δε λέγανε τίποτα.
Έφυγαν.
                 Οι Κινέζοι πρότειναν τότε
να δοθεί στον καθένα ένα δωμάτιο για να δουλέψουν
με την τέχνη τους ο καθένας, δύο δωμάτια που θα βλέπει το ένα το άλλο
και χωρισμένα με μια κουρτίνα.
                                                            Οι Κινέζοι ζήτησαν από το βασιλιά
εκατοντάδες χρώματα, όλες τις αποχρώσεις,
και κάθε πρωί πήγαιναν εκεί όπου
φυλάττονταν όλες οι βαφές και τις παίρνανε όλες.
Οι Έλληνες δεν παίρνανε κανένα χρώμα.
"Δεν είναι μέρος της δουλειάς μας."
                                                                   Πήγαν στο δωμάτιο τους
και άρχισαν να καθαρίζουν και να γυαλίζουν τους τοίχους. Όλη την ημέρα
κάθε μέρα έκαναν τους τοίχους τόσο αγνούς και καθαρούς

σαν τον ανοικτό ουρανό.

                                               Υπάρχει ένας δρόμος που οδηγεί από όλα τα χρώματα

στην αχρωματοσύνη. Γνώριζε ότι η μεγαλοπρεπής ποικιλία

των σύννεφων και του καιρού προέρχεται

από την απόλυτη απλότητα του ήλιου και της σελήνης.

Οι Κινέζοι τελειώσανε, και ήταν τόσο χαρούμενοι.
Ηχούν τα τύμπανα με την χαρά της ολοκλήρωσης.
Ο βασιλιάς εισήλθε στο δωμάτιο,
έκπληκτος από τα υπέροχα χρώματα και λεπτομέρειες.

Οι Έλληνες τότε τραβήξανε την κουρτίνα που χώριζε τα δωμάτια.
Οι κινέζικες μορφές και εικόνες έλαμψαν αντανακλώντας
στους καθαρούς ελληνικούς τοίχους. Ζούσανε εκεί,
ακόμα πιο όμορφα, και πάντα
μεταβαλλόμενες στο φως. 

Η ελληνική τέχνη είναι ο τρόπος των Σούφι. 
Δεν μελετούν βιβλία φιλοσοφικού περιεχομένου.

Κάνουν την αγάπη τους όλο και πιο καθαρή
Ούτε ελλείψεις, ούτε θυμός. Με τέτοια αγνότητα
δέχονται και αντανακλούν τις εικόνες κάθε λεπτό,
από εδώ, από τα αστέρια, από το κενό.

Τις λαμβάνουν μέσα τους
σαν να τις έβλεπαν
με την φωτισμένη καθαρότητα
με την οποία αυτές τους βλέπουν.

 

Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου (απόσπασμα από H' Προφητικός )

 Κωστής Παλαμάς (1859-1943)

Μες τις παινεμένες χώρες, Χώρα
παινεμένη, θα 'ρθει κι η ώρα,
και θα πέσεις, κι από σέν' απάνου η Φήμη
το στερνό το σάλπισμά της θα σαλπίσει
σε βοριά κι ανατολή, νοτιά και δύση.
Πάει το ψήλος σου, το χτίσμα σου συντρίμι.
Θα 'ρθει κι η ώρα εσένα ήταν ο δρόμος
σε βοριά κι ανατολή, νοτιά και δύση,
σαν το δρόμο του ήλιου γέρνεις όμως
το πρωί για σε δε θα γυρίσει.
Και θα σβήσεις καθώς σβήνουνε λιβάδια
από μάισσες φυτρωμένα με γητειές

πιο αλαφρά του περασμού σου τα σημάδια
κι από τις δροσοσταλαματιές
θα σε κλαιν' τα κλαψοπούλια στ' αχνά βράδια
και στα μνήματα οι κλωνόγυρτες ιτιές.
...................................................
Και θα φύγεις κι απ' το σάπιο το κορμί,
ω Ψυχή παραδαρμένη από το κρίμα,
και δε θά' βρει το κορμί μια σπιθαμή
μες στη γη για να την κάμει μνήμα,
κι άθαφτο θα μείνει το ψοφίμι,
να το φάνε τα σκυλιά και τα ερπετά,
κι ο Καιρός μέσα στους γύρους του τη μνήμη
κάποιου σκέλεθρου πανάθλιου θα βαστά.
Όσο να σε λυπηθεί της αγάπης ο Θεός,
και να ξημερώσει μιαν αυγή,
και να σε καλέσει ο λυτρωμός,
ω Ψυχή παραδαρμένη από το κρίμα!
Και θ' ακούσεις τη φωνή του λυτρωτή,
θα γθυθείς της αμαρτίας το ντύμα,
και ξανά κυβερνημένη κι αλαφρή,
θα σαλέψεις σαν τη χλόη, σαν το πουλί,
σαν το κόρφο το γυναικείο,
σαν το κύμα,
και μην έχοντας πιο κάτου άλλο σκαλί
να κατρακυλήσεις πιο βαθιά
στου Κακού τη σκάλα,
για τ' ανέβασμα ξανά που σε καλεί
θα αιστανθείς να σου φυτρώσουν, ω χαρά!
Τα φτερά, τα φτερά τα πρωτινά σου τα μεγάλα!

Πηγή

Όλος ο Δωδεκάλογος για κατέβασμα εδώ.

Τα Χρυσά Έπη των Πυθαγορείων

Είναι άγνωστο ποίος έγραψε τα Χρυσά Έπη. Σίγουρα είναι Πυθαγόρεια, αλλά δεν μπορούμε να δεχθούμε πως τα έγραψε ο ίδιος ο Πυθαγόρας, καθότι γνωρίζομε πως δεν άφησε κανένα γραπτό κείμενο. Απλά εντάσσονται στην παράδοση των Πυθαγορείων.

Αυτή τη θέση έχει κρατήσει ο Ιάμβλιχος, ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, ο Ιεροκλής, ο Πρόκλος και ο Σιμπλίκιος.
Σύμφωνα με τον σχολιασμό του Ιεροκλέους, τα εν λόγω Έπη λέγονται "Χρυσά" για να επισημανθεί ότι “περιέχουν την τελειότατη στοιχείωση της φιλοσοφίας των Πυθαγορείων". Ο χρυσός, σύμφωνα πάντα με τον Ιεροκλή, είναι μέταλλο καθαρότατο, και ανώτερο από τα υπόλοιπα, διότι δεν οξειδώνεται, ενώ τα υπόλοιπα αλλοιώνονται, καθώς προσμειγνύονται με ξένα και γήινα συστατικά.
Το ποίημα αποτελείται από 71 στίχους και μπορεί να χωριστεί σε δύο ενότητες. Η πρώτη, 1 στίχος ως 49α στίχος, περιέχει απλές γνώμες και έχει χαρακτήρα προστακτικό. Η δεύτερη, 49β στίχος ως 71στίχος, περιέχει υποσχέσεις και υποδεικνύει τους έσχατους σκοπούς. Συνεπώς, σύμφωνα με τη δομή του ποιήματος, μπορούμε να πούμε ότι μας λέει πως, αν κάνουμε αυτό που μας προτρέπει στο πρώτο μέρος, τότε θα έχουμε τα πλεονεκτήματα που μας υπόσχεται στο δεύτερο.
Το βασικό θέμα των Χρυσών Εττών, είναι η βαθιά γνώση. Στην πρώτη ενότητα τίθεται σε επίπεδο ηθικό, ενώ στη δεύτερη σε επίπεδο μεταφυσικό. Όταν κάποιος κατορθώσει να αποκτήσει τη βαθιά γνώση, η ηθική και η μεταφυσική συνάπτονται μαζί και γίνονται ένα. Αυτός είναι ο καρπός της φιλοσοφίας. Κατά τη φάση αυτή, σύμφωνα με τους δύο τελευταίους στίχους, στίχος 70 και 71, των Χρυσών Επών, ο άνθρωπος, αφού εγκαταλείψει το σώμα του, μετέρχεται στον ελεύθερο αιθέρα, γίνεται αθάνατος, Θεός άμβροτος και δεν είναι πια θνητός.

01-04
Να τιμάς πρώτα τους αθάνατους θεούς - όπως διατάζει ο νόμος - και να σέβεσαι
τον όρκο σου. Ύστερα να τιμάς τους φωτεινούς ήρωες
και τους δαίμονες της γης, πράττοντας με νομιμοφροσύνη.
Και τους γονείς σου να τιμάς επίσης και τους συγγενείς σου.


05-09
Μεταξύ των άλλων, να κάνεις φίλο εκείνον που υπερέχει στην αρετή και είναι άριστος.
Υπάκουε, μάλιστα, στα μετρημένα λόγια του και στις ωφέλιμες πράξεις του,
και να μην εχθρεύεσαι τον φίλο σου εξαιτίας κάποιου μικρού σφάλματος
όσο μπορείς. Διότι η δύναμη δεν απέχει από την ανάγκη. Γνώριζε, λοιπόν, τα πιο
πάνω και εθίσου στο να ελέγχεις τα επόμενα:


10-14
Πρώτιστα το στομάχι, τον ύπνο, τις ακολασίες
και την οργή. Ποτέ να μην κάνεις αισχρή πράξη, ούτε με κάποιον άλλο
ούτε μοναχός σου προπαντός, να σέβεσαι τον εαυτό σου,
Ακόμη, να ασκείς τη δικαιοσύνη με λόγια και με έργα, και συνήθισε πάντοτε να
έχεις μαζί σου τον Λόγο.


15-19
Να γνωρίζεις ότι πρόκειται όλοι να πεθάνουν και ότι τα χρήματα που κάποτε
κερδίζονται, κάποτε χάνονται.
Οτιδήποτε όμως παθαίνουν οι θνητοί, εξαιτίας των Θεών, πρέπει να το
υποφέρεις όποια και αν είναι η μοίρα σου, να την αντέχεις και να μην αγανακτείς.
Και πρέπει να θεραπεύεις όσα μπορείς, λέγοντας πως,


20-24
η Μοίρα δεν δίνει στους αγαθούς πολλούς από τους πόνους.
Πολλά θα ακούσεις να λένε οι άνθρωποι: άλλα καλά, άλλα κακά
ούτε να εκπλήσσεσαι από αυτά, αλλά ούτε αλόγιστα να τα απορρίπτεις. Εάν δεν
λέγεται κάποιο ψεύδος, να ακούς με ηρεμία. Όσα μάλιστα θα σου πω, να τα
ακολουθείς απαρεγκλίτως:


25-29
Κανένας δεν πρέπει να σε πείσει - ούτε με λόγια ούτε με
Έργα - να πράξεις κάτι που δεν θα σε ωφελήσει.
Να σκέφτεσαι μάλιστα πριν να πράξεις, για να μην φανείς άφρων και γελοίος·
διότι είναι γνώρισμα του άφρονα το να λέει και να πράττει ανόητα πράγματα.
Και πρέπει να πράττεις μονάχα αυτά για τα οποία δεν θα μετανοήσεις εκ των υστέρων.


30-34
Μην κάνεις τίποτε το οποίο δεν γνωρίζεις, αλλά διδάξου όσα χρειάζεσαι μονάχα
έτσι θα περάσεις τη ζωή σου ευχάριστα.
Δεν πρέπει να παραμελείς τη σωματική σου υγεία και πρέπει να πίνεις, να
τρέφεσαι και να γυμνάζεται με μέτρο.
Λέγοντας μέτρο, εννοώ αυτό που δεν σε καταπονεί.


35-39
Εθίσου να έχεις καθαρή και άφθαρτη ζωή και απόφυγε να πράξεις όσα
προκαλούν φθόνο. Μην κάνεις άσκοπες δαπάνες, σαν κάποιος που αγνοεί
το καλό, αλλά ούτε να είσαι φιλάργυρος· το μέτρο είναι άριστο σε όλα.
Να πράττεις αυτό που δεν Θα σε βλάψει, και να σκέφτεσαι προτού να πράξεις.


40-44
Ποτέ μην αφήσεις τον ύπνο να βαρύνει τα μάτια σου, προτού σταθμίσεις
οτιδήποτε έπραξες εκείνη την ημέρα:
“Τι έχω παραβεί; Τι έπραξα; Τι δεν έκανα από αυτά που έπρεπε να κάνω;”
Ξεκινώντας από την αρχή, εξέτασέ τα όλα μέχρι τέλους και μετά
επίπληξε τον εαυτό σου για όσα κακά έπραξες και ευχαριστήσου με τα καλά.


45-49
Αυτά να προσπαθείς, αυτά να σκέφτεσαι, αυτά πρέπει να επιθυμείς με πάθος,
διότι αυτά θα σου δείξουν τα αχνάρια της θείας αρετής,
σίγουρα, μα τον παραδώσαντα στην ψυχή μας την τετρακτύν,
την πηγή της αιώνιας φύσης. Και τώρα επί το έργο,


50-54
αφού πρώτα προσευχηθείς εις τους θεούς για να το εκπληρώσουν.
Όταν γίνεις κύριος αυτών, θα γνωρίσεις τη σύσταση των αθάνατων Θεών και των
θνητών ανθρώπων, τον τρόπο με τον οποίο το κάθε πράγμα διεισδύει παντού
και το πώς παραμένει ένα και θα γνωρίσεις - όπως είναι δίκαιο - ότι η φύση είναι
παντού όμοια, ούτως ώστε να μην προσδοκείς ποτέ το απροσδόκητο, ούτε κάτι
να σου ξεφεύγει·


55-59
και θα γνωρίσεις πως οι ίδιοι οι άνθρωποι επέλεξαν τις συμφορές τους.
Αυτοί που δεν βλέπουν τα αγαθά - παρά το ότι είναι κοντά - δεν μπορούν ούτε να
τα ακούσουν. Λίγοι είναι όσοι γνωρίζουν τη λύτρωση από τα κακά και τέτοια είναι
η τύχη που βλάπτει τα φρένα των πολλών: μοιάζουν με κυλίνδρους, που
άγονται και φέρονται από τη μια στην άλλη, υπομένοντας άπειρες συμφορές,


60-64
διότι η Έριδα, μια ολέθρια σύμφυτη συνέπεια [της δικής τους στάσης], τους
έβλαψε εξαπίνης. Αυτήν δεν πρέπει να την προάγουν, αλλά σκόπιμα να την αποφεύγουν.
Δία, πατέρα, σίγουρα θα μας απάλλασσες όλους από πολλά κακά,
εάν έδειχνες σε όλους τι μορφής δαίμονα έχουμε μέσα μας.
Έχε όμως θάρρος· διότι οι θνητοί είναι θείο γένος και σε αυτούς η φύση προσφέρεται και
δείχνει όλα τα ιερά.


65-69
Εάν εσύ έχεις οποιανδήποτε συμμετοχή σε αυτό και γίνεις κυρίαρχος των όσων
σε προτρέπω - αφού εξαγνίσεις τη ψυχή σου - θα απαλλαγείς από αυτούς τους πόνους.
Κρατήσου μακριά από τις τροφές, όπως έχουμε πει στους Καθαρμούς και στην
Λύση της Ψυχής, κρίνοντας και εξετάζοντας τα πάντα.
Θέσε ως ηνίοχο, πάνω από όλα, την άριστη γνώμη.


70-71
Όταν, λοιπόν, εγκαταλείψεις το σώμα και μετέλθεις στον ελεύθερο Αιθέρα,
θα γίνεις αθάνατος - θεός άμβροτος - και όχι πια θνητός.


Μετάφραση: Αλέξιος Α. Πέτρου
Εκδόσεις: ΖΗΤΡΟΣ


Πηγή 

ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΑ

Ξυλογραφία του Γεωργίου Σουρή από το περιοδικό Το Άστυ του 1888

 Γ. Σουρής (1853-1919)

Εχθές ημέρα Πρωταπριλιάς,

εσυλλογίσθη κι ο βασιλιάς

να παραιτήσει το τόσο γλέντι,

τους περιπάτους και το ραχάτι,

σπαθί να βάλει κι αυτός λεβέντη,

και στων εχθρών του να μπει το μάτι.

Εχθές ημέρα Πρωταπριλιάς,

κι ο δεύτερός μας ο βασιλιάς,

ο σιρ Τρικούπης με τα φωκόλα

εσκέφθη μία δουλειά χρυσή,

οι νέοι φόροι να βγουν απ’ όλα,

κι απ’ τον καπνό μας κι απ’ το κρασί.

Εχθές που ήταν Πρωταπριλιά,

αποφασίσαν κι οι Τραπεζίτες,

να μη φτωχαίνουν τον κόσμο πλια,

και ούτε να ’χουν κρυφούς μεσίτες·

κι απ’ τα καλά των και τους παράδες

να πάρουν μέρος κι οι φουκαράδες.

Εχθές που ήταν Πρωταπριλιά,

αποφασίσαν κι οι λωποδύτες

να πιάσουν άλλη καλή δουλειά,

κι έτσι να γίνουν χρηστοί πολίτες·

κι ο Κοσσονάκος να ησυχάζει,

και στο Δελτίο να μη τους βάζει.

Εχθές που ήταν Πρωταπριλιά,

κι η εταιρεία του Γκαζ ακόμη

εσυλλογίσθη πως πρέπει πλια

να πλημμυρίσουν με φως οι δρόμοι·

και όταν φέγγει λαμπρό φεγγάρι

να μην αφήνει σβηστό φανάρι.

Εχθές που ήταν Πρωταπριλιά,

εσκέφθη κι όλη η Ρωμιοσύνη

να φασκελώσει την τεμπελιά

και προκομμένη κι αυτή να γίνει·

να λείψει τόση κλεψιά και ψέμα

και τη σημαία να βάψει μ’ αίμα.

Δημοσιεύτηκε στο πρώτο τεύχος του Ρωμηού, της έμμετρης εφημερίδας που έβγαζε ο Σουρής, στις 2 Απριλίου 1883 (αν και δεν υπάρχει ημερομηνία στην προμετωπίδα). Η κριτική στην «αδράνεια» του βασιλιά Γεωργίου Α’, τα παράπονα για τους φόρους και οι αναφορές στο ευρωπαϊκό φέρσιμο του Τρικούπη θα είναι κοινός τόπος στις σελίδες του Ρωμηού. Κοσσονάκος ήταν ο αρχηγός της αστυνομίας.

Εκσυγχρόνισα την ορθογραφία στα σημερινά.

Πηγή

Ποιητική

Μανώλης Αναγνωστάκης (1925-2005) 

- Προδίδετε πάλι την Ποίηση , θα μου πεις , 

Την ιερότερη εκδήλωση του Ανθρώπου 

Τη χρησιμοποιείται πάλι ως μέσον , 

υποζύγιον Των σκοτεινών επιδιώξεών σας 

Εν πλήρει γνώσει της ζημιάς που προκαλείται 

Με το παραδειγμά σας στους νεωτέρους . 

- Το τι δ ε ν πρόδωσες ε σ ύ να μου πεις 

Εσύ κι οι ομοιοί σου , χρόνια και χρόνια , 

Ενα προς ένα τα υπάρχοντά σας ξεπουλώντας 

Στις διεθνείς αγορές και τα λαικά παζάρια 

Και μείνατε χωρίς μάτια για να βλέπετε , 

χωρίς αφτιά Ν' ακούτε , με σφραγισμένα στόματα και δε μι- 

λάτε . Για ποια ανθρώπινα ιερά μας εγκαλείτε ; 

Ξέρω: κηρύγματα και ρητορείες πάλι , θα πεις . 

΄Ε ναι λοιπόν ! Κηρύγματα και ρητορείες . 

Σαν π ρ ό κ ε ς πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις 

Να μην τις παίρνει ο άνεμος . 

Πηγή

Η Ποίηση

Πίνακας της Νατάσσας Ματράγκα

με τίτλο: "Ρωγμή στην Ηλιοφάνεια" (2004)

Σπρωγμένη ως τα Έσχατα Όρια

δεν είχε άλλη δικαιολογία να Εξαντλήσει

ή θα ανακάλυπτε επιτέλους τον Αυθεντικό διχασμό της Αλήθειας

ή θα επινοούσε τα έντεχνα κρόσσια στην Ισχύ της Νοσταλγίας…

 

Έρχεται ακριβώς όταν την Θεωρούν Ακίνδυνη ή Νεκρή

Καθολικά Σκληρή και Όμορφη η Ποίηση

για να σκάψει τον Πανάρχαιο Λάκκο του Θανάτου

στους Εχθρούς των Χελιδονιών

Του ζωγράφου - ποιητή Αλέξανδρου Αλιέα. Περισσότερες πληροφορίες εδώ και εδώ. 

Πες μου αν θέλεις κάτι

Π. Σιδηρόπουλος (1948-1990)

Πες μου αν θέλεις κάτι
Πες μου κάτι, κάτι απλό μα αληθινό
Πες μου έχω ξεχάσει πως σε λένε
και που μένεις θηλυκό 

Πες μου αν θέλεις κάτι έστω ένα κάτι
Πες μου αν θέλεις κάτι
Κάτι ωραίο κάτι απλό μα αληθινό
Και εγώ μπορώ ναι εγώ μπορώ
να σου δώσω αγάπη 

Πες μου δεν το βλέπεις
πως φοβάμαι το σκοτάδι στο κενό
για ποια επανάσταση μιλάμε
που προσπαθώ όρθιος να σταθώ

Οι στίχοι / Δειλινό / Λοιπόν τι κάνουμε εδώ / Πολύτιμος στίχος

Τ. Λειβαδίτης (1922-1988)

Οι Στίχοι

Συλλογιέμαι τη μοναξιά ενός παιδιού
που παίζει ολομόναχο σ’ έναν κήπο 
μες στην ερημιά του καλοκαιρινού απομεσήμερου. 
Ίσως οι πιο ωραίοι στίχοι ενός ποιητή 
ν’ άρχισαν από κει.

Δειλινό

Λεπτομέρειες ασήμαντες που κάνουν πιο οδυνηρές τις αναμνήσεις 
και τα χρόνια μας, βαλσαμωμένα πουλιά, μας κοιτάζουν τώρα με μάτια ξένα - 
αλλά κι εγώ ποιός ήμουν; ένας πρίγκηπας του τίποτα 
ένας τρελός για επαναστάσεις κι άλλα πράγματα χαμένα 
και κάθε που χτυπούσαν οι καμπάνες ένιωθα να κινδυνεύει η ανθρωπότητα 
κι έτρεχα να τη σώσω. 
Κι όταν ένα παιδί κοιτάει μ' έκσταση το δειλινό, είναι που αποθηκεύει θλίψεις για το μέλλον.

Λοιπόν τι κάνουμε εδώ  

Λοιπόν τι κάνουμε εδώ
και πότε θ' αλλάξει ο κόσμος.
Όμως απόψε βιάζομαι απόψε
να παραμερίσω όλη τη λησμονιά
και στη θέση της
ν' ακουμπήσω μια μικρή ανεμώνη.

Α, ωραίο - Α, ωραίο
να 'σαι μοναχός
να 'σαστε δυο,
να 'μαστε όλοι να 'μαστε όλοι.

Α, ωραίο - Α, ωραίο
να 'σαι μοναχός
να 'σαστε δυο ,
να 'μαστε όλοι
να 'μαστε όλοι.

Πολύτιμος στίχος

Κι όταν δεν πεθαίνει ο ένας για τον άλλον
είμαστε κιόλας νεκροί.

Για να δεις τα χωράφια και τον ποταμό

 F. Pessoa (1888-1935)

Για να δεις τα χωράφια και τον ποταμό

Δεν είναι αρκετό να ανοίξεις το παράθυρο.

Για να δεις τα δέντρα και τα λουλούδια

Δεν είναι αρκετό να μην είσαι τυφλός.

Είναι επίσης απαραίτητο να μην έχεις φιλοσοφία.

Με την φιλοσοφία δεν υπάρχουν λουλούδια, μόνο ιδέες.

Υπάρχει μόνο ο κάθε ένας από εμάς, σαν μια σπηλιά.

Υπάρχει μόνο ένα κλειστό παράθυρο, και ένας ολόκληρος κόσμος έξω,

Και ένα όνειρο για το τι θα μπορούσαμε να δούμε αν το παράθυρο ήταν ανοιχτό,

Το οποίο δεν είναι ποτέ αυτό που βλέπουμε όταν το παράθυρο είναι ανοιχτό.

To see the fields and the river

It isn't enough to open the window.

To see the trees and the flowers

It isn't enough not to be blind.

It is also necessary to have no philosophy.

With philosophy there are no trees, just ideas.

There is only each one of us, like a cave.

There is only a shut window, and a whole world outside,

And a dream of what could be seen if the window were opened,

Which is never what is seen when the window is opened.

De Rerum Natura ("Περί της φύσεως των πραγμάτων")

Titus Lucretius Carus  (98-94 π.Χ. - 55-53 π.Χ.)

«Σου δίνει τέρψη το να κάθεσαι να παρακολουθείς από τη στεριά τις σκληρές δοκιμασίες του άλλου που παραδέρνει μες στην απέραντη θάλασσα, την ώρα που οι άνεμοι σηκώνουν τα κύματα και την κάνουν να λυσσομανά. Όχι βέβαια γιατί ηδονίζεσαι με τα ξένα βάσανα, μα γιατί είναι γλυκό να βλέπεις από τι κακά έχεις γλιτώσει εσύ ο ίδιος. Όπως κι είναι ευχάριστο να βλέπεις τις σκληρές μάχες να μαίνονται πέρα στους κάμπους, χωρίς να σε αγγίζει ο κίνδυνος.

Τίποτε όμως δεν είναι πιο γλυκό από το να είσαι θρονιασμένος στα ύψη τα οχυρωμένα από τις γνώσεις και τη διδασκαλία των σοφών, κι από τις γαλήνιες αυτές κατοικίες σκύβοντας να ρίχνεις το βλέμμα στους άλλους και να τους βλέπεις να τρέχουν πέρα δώθε, ψάχνοντας στα τυφλά το δρόμο της ζωής, να συναγωνίζονται σε εξυπνάδα, να μαλώνουν για την ευγενή τους καταγωγή, να μοχθούν μέρα και νύχτα και να τσακίζονται να σκαρφαλώσουν στην κορυφή του πλούτου ή να κατακτήσουν την εξουσία.

Ω, κακόμοιρα ανθρώπινα μυαλά και τυφλωμένες καρδιές! Σε τι σκοτάδια, σε τι κινδύνους κυλάει ο λίγος χρόνος της ζωής σας! Δεν ακούτε λοιπόν την κραυγή της φύσης που διαλαλεί την επιθυμία της, από το κορμί να φύγει κάθε πόνος και το πνεύμα να νιώσει ευδαιμονία ελεύθερη από έγνοιες και αγωνίες;

Το βλέπουμε πως δε χρειάζεται το κορμί πολλά πράγματα. Κάθε τι που διώχνει τον πόνο, μπορεί και πολλές απολαύσεις να προσφέρει. Η ίδια η φύση τότε δεν ζητά μεγαλύτερη ευχαρίστηση. Αν το σπίτι δεν έχει χρυσά αγάλματα εφήβων να κρατούν στο δεξί το χέρι αναμμένες δάδες και να φωτίζουν τα νυχτερινά φαγοπότια, αν το σπίτι δεν αστραποβολεί από ασήμια και χρυσάφια, αν δεν αντιλαλούν κιθάρες μες στα στολισμένα σαλόνια, εμάς μας είναι αρκετό να ξαπλώνουμε στο τρυφερό χορτάρι, φίλοι με φίλους στην ακροποταμιά, κάτω από τα σκιερά κλαδιά ενός μεγάλου δέντρου μας είναι αρκετό να μπορούμε να διασκεδάζουμε με λίγα έξοδα, ιδίως αν μας χαμογελά ο καιρός, κι η εποχή ραίνει το καταπράσινο χορτάρι με λουλούδια. Ο καυτός πυρετός δεν αφήνει γρηγορότερα το κορμί που ξαπλώνει πάνω σε κεντητά στρώματα και σε άλικες πορφύρες, απ' ότι το κορμί που 'ναι ξαπλωμένο σ' ένα φτωχικό στρωσίδι.

Κι αφού τα πλούτη κι η ευγενική καταγωγή κι η δόξα του θρόνου δεν ωφελούν σε τίποτα το κορμί, θα πρέπει να σκεφτούμε πως ούτε και το πνεύμα ωφελούν. Μήπως τάχα, την ώρα που βλέπεις τις λεγεώνες σου να κάνουν πολεμικές ασκήσεις στο πεδίο του Άρεως και να προελαύνουν ορμητικά, και μήπως, την ώρα που παρακολουθείς τα γυμνάσια του στόλου σου στην ανοιχτή θάλασσα, θα τρομάξουν οι δεισιδαιμονίες σου και θα πάρουν δρόμο και θα φύγει απ' την ψυχή σου ο φόβος του θανάτου, αφήνοντας την λεύτερη, απαλλαγμένη από το άγχος;»

* Λουκρήτιος, Περί της φύσεως των πραγμάτων II, 1-59

Από το ιστολόγιο Ecrasez l' Infame

 --------

Λέω πρώτον πως ο νους –που συχνά τον λέμε «λογικό»- όπου έχει την έδρα της η φρόνηση και η διακυβέρνηση της ζωής, είναι μέρος του ανθρώπινου σώματος, όχι λιγότερο απ’ ό,τι το χέρι και το πόδι καθώς και τα μάτια, που είναι μέρη ολάκερου του έμβιου όντος.

Ο νους και η ψυχή, λοιπόν, κρατιούνται σφιχτοδεμένα μεταξύ τους κι αποτελούν μια ενιαία φύση΄ όμως αυτό που ονομάζουμε «νου» και «λογικό» κυριαρχεί σ’ ολόκληρο το σώμα κι η έδρα του βρίσκεται στη μέση του στήθους. Από εδώ ξεπηδά ο φόβος κι ο τρόμος· κι η χαρά αυτό το μέρος χαϊδεύει. Εδώ λοιπόν βρίσκεται το πνεύμα και η σκέψη. Η υπόλοιπη ψυχή είναι μοιρασμένη σ’ ολόκληρο το κορμί και κινείται όπως της υπαγορεύει ο νους. Κι από μόνος του ο νους σκέφτεται για τον εαυτό του και χαίρεται για τον εαυτό του, όταν τίποτα δεν ταράσσει το σώμα ή την ψυχή. Και ακριβώς όπως δεν βασανίζεται ολόκληρο το κορμί μας όταν κεντρίζει ο πόνος το μάτι ή το κεφάλι μας, έτσι και ο νους μπορεί να υποφέρει ή να λάμπει από χαρά τη στιγμή που την υπόλοιπη ψυχή δεν την ταράσσει τίποτα το καινούριο. Όταν όμως ο νους ταράσσεται από δυνατό φόβο, βλέπουμε να τον συμμερίζεται ολόκληρη η ψυχή στα μέλη του σώματος, ν’ απλώνεται ιδρώτας και χλομάδα παντού κι η γλώσσα να τραυλίζει, η φωνή να σβήνει, τα μάτια να θαμπώνουν, τ’ αυτιά να βουίζουν, τα μέλη να παραλύουν, και βλέπουμε ανθρώπους να καταρρέουν από τον τρόμο του νου. Από αυτό εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι η ψυχή είναι δεμένη με το νου΄ κι όταν δεχτεί από το νου ένα χτύπημα δυνατό, σπρώχνει κι αυτή με τη σειρά της και χτυπά το σώμα.

Ο ίδιος συλλογισμός μας δείχνει πως η φύση του νου και της ψυχής είναι σωματική. Τη βλέπουμε να δίνει ώθηση στα μέλη, να βγάζει το σώμα από τον ύπνο και ν’ αλλάζει την όψη μας, και να διευθύνει και να στρέφει ολόκληρο τον άνθρωπο – και το βλέπουμε πως τίποτα απ’ αυτά δεν μπορεί να γίνει χωρίς επαφή· και χωρίς υλικό σώμα δεν υπάρχει επαφή. Δεν πρέπει να τ’ ομολογήσουμε, λοιπόν, πως η σύσταση του νου και της ψυχής είναι σωματική;

Εξάλλου, το νιώθουμε πως ο νους γεννιέται, αναπτύσσεται και γερνάει μαζί με το σώμα. Όπως τα νήπια παραπατάνε με το αδύναμο και τρυφερό τους σώμα, έτσι κι η σκέψη τους είναι ασθενική· μετά, σαν δυναμώσει το κορμί τους ωριμάζοντας, μεγαλώνει κι η δύναμη του νου. Κι αργότερα, που το σώμα χτυπιέται από τη δύναμη του χρόνου και χαλαρώνουν οι δυνάμεις και παραλύουν τα μέλη, παραπατάει και το λογικό, παραληρεί η γλώσσα, παραπαίει το πνεύμα, όλα είναι λειψά και χάνονται στη στιγμή. Συνεπώς διαλύεται η φύση της ψυχής σαν καπνός στα ψηλά ρεύματα του ανέμου΄ αφού τη βλέπουμε να γεννιέται δεμένη με το σώμα, να μεγαλώνει μαζί του και, όπως έδειξα, να εξαντλείται μαζί του τσακισμένη από τα χρόνια.

Χώρια που, αν η φύση της ψυχής είναι αθάνατη και μπορεί να αισθάνεται απ’ τη στιγμή που θα χωριστεί από το σώμα μας, θα πρέπει τότε να την φανταστούμε προικισμένη με πέντε αισθήσεις. Με κανέναν άλλο τρόπο δεν μπορούμε να φανταστούμε ψυχές να περιφέρονται κάτω στον Αχέροντα. Γι’ αυτό και οι ζωγράφοι κι οι παλιοί συγγραφείς μας τις παρουσίασαν έτσι τις ψυχές, εξοπλισμένες με αισθήσεις. Όμως ψυχή χωρισμένη από το σώμα, ούτε μάτια μπορεί να έχει ούτε μύτη ούτε και χέρι, μήτε γλώσσα μήτε αυτιά. Δεν μπορούν λοιπόν από μόνες τους οι ψυχές να έχουν αίσθηση ούτε να υπάρχουν.

* Λουκρήτιος, Περί της φύσεως των πραγμάτων III 94-97, 136-167,445-458,624-633 -Επίκουρος, Κείμενα ~ Πηγές της Επικούρειας Φιλοσοφίας και Τέχνης του Ζην, Επιμέλεια:Γ. Αβραμίδης, Θύραθεν Εκδόσεις. 

Από το ιστολόγιο Περιβάλλον και Υγεία

Όλο το ποίημα στα Αγγλικά εδώ